اشتراک (علوم قرآنی)مشترک بودن یک لفظ برای معانی متعدد؛ از اسباب اجمال را اشتراک گویند. ۱ - تعریفاشتراک لفظ در معانی متعدد، یکی از عوامل لفظی تشابه در الفاظ مفرد، و به این معنا است که استعمال یک لفظ در معانی متعدد، باعث تشابه در آیات می‌شود؛ مانند: ۱. (واللیل اذا عسعس) که آیه «عسعس» برای «اقبال» و «ادبار» وضع شده است. ۲. (ثلاثة قروء) که «قرء» هم برای حیض و هم برای طهر وضع شده است. ۳. (او یعفو الذی بیده عقدة النکاح) که احتمال هر یک از دو معنای زوج و ولی در (الذی بیده) می‌رود. ۴. (فراغ علیهم ضربا بالیمین) که لفظ «یمین» میان سه معنای « دست راست »، « قوت و شدت » و « سوگند » مشترک است. ۱.۱ - مقصود از آیه شریفهبه این ترتیب، ممکن است مقصود از آیه شریفه یکی از سه معنای ذیل باشد: الف) حضرت ابراهیم علیه‌السّلام بت‌های قوم خود را با دست راست در هم کوبید؛ ب) حضرت ابراهیم علیه‌السّلام بت‌های قوم خود را با قدرت و قوت در هم کوبید؛ ج) حضرت ابراهیم علیه‌السّلام بت‌های قوم خود را به دلیل سوگندی که قبلا خورده بود در هم کوبید. همچنین در الفاظی چون « ید » و « عین » احتمال چند معنا وجود دارد. ۲ - پانویس۳ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اشتراک». |